CEA-secretaris Leerentveld benoemde onder andere de drie belangrijkste uitdagingen: de praktijkgerichtheid en de studeerbaarheid van de opleidingen en de innovatie op het gebied van onderwijs en toetsing. De accountantsopleiding is op dit moment te veel gericht op het toevoegen van kennis. Aangezien het is onmogelijk is om schapen met vijf poten op te leiden moeten weloverwogen keuzes worden gemaakt.
De meeste aanwezigen zien de noodzaak tot verandering, maar uit de discussie bleek dat concrete stappen lastig zijn. Een mogelijk vruchtbare optie die uit de presentaties voortvloeide is het meer vervlechten van theorie en praktijk tijdens de opleiding, zoals uitvoerig werd besproken door Van den Broek (opleidingsdirecteur Geneeskunde bij het Erasmus MC). Een idee is bijvoorbeeld dat studenten niet meer wekelijks op vrijdag onderwijs volgen, maar een aantal keer per jaar enkele weken achter elkaar. Het zou interessant zijn om samen met de kantoren te onderzoeken of daarin ook een betere match tussen praktijk en theorie kan worden aangebracht, zoals ook gebeurt in de artsenopleiding. Tijdens de conferentie wordt een aantal keren aangekaart dat goed naar de jongere generatie accountants moet worden geluisterd. Zij hebben uitstekende ideeën over mogelijke herzieningen, zoals dat ook al duidelijk bleek tijdens de recente hackathons in het kader van het project ‘Stip aan de horizon’.
Een vereenvoudiging van de accountantsopleiding kan plaatsvinden door het aanpassen van vakken en door het anders inrichten van de toetsingen. Ter vergelijking: het vak anatomie wordt tijdens de basisartsopleiding nu op een aantal plekken al gedoceerd aan de hand van een specifiek lichaamsdeel met gewricht (bijvoorbeeld de arm). De opgedane conceptuele kennis is ook goed toepasbaar op andere lichaamsdelen en kan de student zich indien nodig relatief eenvoudig eigen maken. De vraag is dus hoe studenten een goede basis kunnen leggen waarmee vervolgens kennis snel kan worden eigengemaakt bij specialisatie. Er zou kunnen worden overwogen hoe de basis kan worden gedoceerd en de specialistische invulling daarvan op een ander moment in de loopbaan aan de orde zou kunnen komen. Langs deze lijn kan ook worden nagedacht over de accountantsopleiding.
Gijselaers (hoogleraar Professionele Ontwikkeling bij Maastricht University) stelde dat studenten meer moeten worden opgeleid om zich vaak af te vragen: wat gebeurt hier nu eigenlijk? Het is van belang dat ze theorie kunnen plaatsen tegenover deze gestelde vraag, tegen de ervaringen die ze idealiter eerst in de praktijk opdoen. Hij pleit ervoor om als startpunt van de opleiding ‘business in context’ te nemen (bij welk bedrijf ga ik eigenlijk een controle doen?) en dan via business & data en data & IT toe te gaan naar informatie & oordeel. Je werkt in de opleiding dus eigenlijk van achter naar voren. Hierbij moet reflectie op de complexiteit van de professie en het kantoor steeds een belangrijke plek innemen.
Qua toetsing benadrukte Van Schilt-Mol (lector Eigentijds Beoordelen en Beslissen bij de HAN) de verschillende functies. Het gaat niet alleen om beslissen, maar ook om het stimuleren en sturen van het leren van studenten (leerfunctie) en het reflecteren op eigen handelen van docenten en de kwaliteit van het onderwijs (evaluatiefunctie). Daarbij is het programma van toetsvormen belangrijker dan een enkele toets. Een enkele toets is als een pixel van een foto.
Maar ligt de lat voor de startbekwame accountant niet gewoon te hoog? Hierop had Van Schilt-Mol een mooie repliek: ‘jullie kunnen ook proberen de lat op een andere manier te bereiken’. Kortom, genoeg stof tot nadenken. Of beter nog: stof tot actie, want er moet snel iets gebeuren. Liefst met de wijsheid van Herman Finkers in het achterhoofd: ‘kalm aan en rap een beetje. Of zoals Keizer Augustus, Erasmus, Goethe en Nietzsche wat netter zeiden: ‘haast u langzaam’.
Een uitgebreid verslag kunt u hier lezen of hieronder downloaden: