Margreeth Kloppenburg was één van de deelnemers aan de hackathons. Margreeth is spreker en publicist, trainer en onderzoeker op het vlak van integer gedrag in het dagelijks handelen van financiële professionals in de beroepspraktijk. We stelden haar wat vragen over haar visie op het vak en de accountantsopleiding. En natuurlijk hoe ze de sessies heeft ervaren.
Margreeth Kloppenburg, foto van Michel ter Wolbeek
“Het vak van accountant is in hoge mate geprotocolleerd. Het uitdijende karakter van bijvoorbeeld een HRA is daar wel een illustratie van.” Zij verwijst hierbij naar de beroemde Donald Schön in zijn boek The Reflective Practitioner: “de uitdagingen liggen juist daar waar de protocollen net niet passen, tekortschieten of afwezig zijn.” Het moeilijkste te onderwijzen is volgens Margreeth dan ook als eerste de illusie dat de wereld te vatten is in standaarden. “Je zult hierbij moeten accepteren dat je vaak tekortschiet.”
Verder stelt zij dat technische kennis geen neutrale, objectieve kennis is, maar dat binnen modellen ook allerlei morele afwegingen worden gemaakt. Het vak van accountant is hierom niet eenvoudig: je wilt verantwoordelijkheid dragen om toegewijd en onderbouwd afwegingen te maken waarbij creativiteit en innovatie noodzakelijk zijn, om antwoorden te vinden op nieuwe vragen.
Jij bent bij de eerste twee hackathons geweest. Hoe heb je deze ervaren en wat is volgens jou nu precies de toegevoegde waarde van dit initiatief?
“Iedereen die een hele dag gaat zitten brainstormen en bijdragen, heeft sowieso mijn waardering. Onderwijs is immers cruciaal in ieders leven. Ieder beroep begint met onderwijs. Dus die betrokkenheid, dat verwarmt het hart. Ikzelf zat in twee zeer gemotiveerde groepen die elkaar soms in de rede vielen uit enthousiasme. En ik heb zelf ook weer veel geleerd dankzij de bijdragen van anderen. Wat absoluut hoopvol was is dat ons opleidingshuis zoals we dat hebben ontworpen tijdens de eerste hackathon, prominent terugkwam in de tweede sessie.”
Voor Margreeth is de toegevoegde waarde van het project Stip aan de Horizon overduidelijk. Ze is blij met het project omdat ze ziet hoe moeilijk het is om belangen en opvattingen te verenigen en een goede balans en onderlinge samenhang te vinden. Daarom vindt ze het heel goed dat het projectteam de hulp heeft ingeroepen van Wim Gijselaers (Professor Educational Research & Development) en Therese Grohnert (Assistant Professor Workplace Learning) die veel onderzoek hebben gedaan binnen accountantskantoren. Wat haar betreft is stevige onderwijskundige kennis nodig om een beroepsopleiding toekomstbestendig te houden.
“Waar ik verder op hoop en waar ik ook een beetje op heb zitten prikken is wat we straks terug gaan zien van alle goede ideeën. Het rapport Dassen uit 2016 heb ik vaak onder de aandacht gebracht, omdat ik vond dat zij op het goede spoor zaten, toch was de uiteindelijke uitwerking anders.” En ze tipt: “Breid het bestuur van de CEA en de RPO uit met een onderwijskundige!”
De vraag van CEA en de RPO is of de accountantsopleiding aan de verwachtingen kan blijven voldoen in een voortdurende veranderende omgeving die meer en meer vraagt. Dat heeft vast tot discussies geleid over eventuele keuzes die gemaakt moeten worden. Hoe kijk jij hiernaar?
“Er wordt nu vaak een valse tegenstelling opgeroepen. Alsof meer aandacht voor beroepsfilosofie en beroepsgeschiedenis en voor de rol van de accountant in de maatschappij zou leiden tot minder aandacht voor vaktechniek. Maar wat ik zie bij mijn onderwijsactiviteiten is dat wanneer je het vlammetje ontsteekt bij studenten om die eervolle taak op te pakken waarbij je de intellectuele vragen niet schuwt, zoals wat is dan zekerheid verschaffen of publiek belang dienen, ze vele malen gemotiveerder, kritischer en wijzer aan de slag gaan om zich het beroep eigen te maken. Omdat ze de context beter begrijpen waarbinnen hun beroep een rol heeft en zich voortdurend ontwikkelt. Als je dat eenmaal doorziet en internaliseert, leer je effectiever. Met Auditpedia (www.auditpedia.nl) hebben we daar trouwens een architectuur voor neergezet.”
In jouw eigen praktijk ligt de focus op integer gedrag in het dagelijks handelen van financiële professionals in de beroepspraktijk. Heeft deelname aan de hackathons bepaalde eyeopeners opgeleverd voor jouw eigen activiteiten?
Margreeth vindt het goed zich te realiseren hoe complex en veelomvattend onderwijsvernieuwing is. Een kwestie ook van zeer lange adem wat haar betreft. “Soms voel ik me net een papegaai wanneer ik mijn trits van belangrijke professionele vaardigheden weer opnoem, zoals argumenteren (geen soft skills noemen hè), ethiek, geschiedenis van het beroep. Maar toen ik dat in de tweede hackathon niet expliciet noemde (maar stiekem op de flap zette) werd ik er meteen op aangesproken dat ik ‘ethiek en gedrag’ naar voren moest brengen. Daar leer ik van dat ik – ook namens anderen en juist nu – nog even moet volhouden, blijven noemen, geduld betrachten en in lange lijnen denken. Wat echt anders is dan jaren terug, is dat we nu met veel meer mensen zijn die ook meedenken en bijdragen om de opleiding aantrekkelijk en studeerbaar te houden.”
Heb jij nog een boodschap aan (toekomstige) studenten, docenten, praktijkbegeleiders, werkgevers of andere betrokkenen bij de opleiding?
“Bekijk onderwijsvernieuwing met nieuwsgierigheid, verdiep je in hoe we jonge mensen helpen om chocola te maken van deze tijd, die echt vele malen pittiger is dan het luxeleven dat wij tot nu toe (ik ben 50+ zoals veel docenten, werkgevers etc.) hebben geleefd. Bedenk hoe jij, wij, deze generatie kunnen helpen die vraagstukken het hoofd te bieden, door hun nieuwsgierigheid te stimuleren, je eigen wijsheden en kennis van de wereld te relativeren, de intellectuele kant van het vak en de maatschappelijke verantwoordelijkheid die het beroep met zich meebrengt, te stimuleren. Wij hebben de dure plicht onze jeugd te voorzien van de best mogelijke, brede scholing voor een maatschappelijk relevant beroep.”
De ideeën en inzichten uit de hackathons worden binnenkort aan een klankbordgroep voorgelegd. Daarna buigen CEA en de RPO zich over de uitkomsten om vervolgens te bepalen welke vervolgstappen worden gezet. Hou onze LinkedIn-pagina in de gaten voor updates over het project.
Vragen? Stuur een mail naar stipaandehorizon@nba.nl