Eind 2024 publiceerde CEA het conceptraamwerk met de uitnodiging om mee te denken over de uitgangspunten van het raamwerk. “Wij zien de noodzaak tot verandering en ook de ruimte daarvoor,” zegt voorzitter Ineke van Oldeniel, “we willen in samenwerking met het onderwijs- en werkveld de richting bepalen.” Meer dan veertig reacties kwamen binnen wat de grote betrokkenheid aantoont. CEA heeft de reacties goed bestudeerd en heeft de richting naar een studeerbare, toekomstbestendige en relevante opleiding nu helder. “Het draagvlak dat wij waarnemen bij alle stakeholders geeft ons het vertrouwen om een aantal belangrijke veranderingen in het raamwerk door te voeren.”
Eén set eindtermen voor theorie en praktijk
CEA maakt geen onderscheid meer tussen theorie en praktijk en voegt de eindtermen samen tot één geïntegreerde set. De opleiders en de kantoren kunnen hiermee voor studenten het leereffect vergroten, de onnodige overlap en administratieve lasten verlagen en studenten beter voorbereiden op de beroepspraktijk. Ook verwacht CEA dat hiermee de opleiding voor studenten aantrekkelijker wordt. Het is aan de opleiders of en hoe zij deze integratie willen vormgeven en aan de studenten willen aanbieden. Dat vraagt wel om samenwerking en afstemming tussen onderwijs- en werkveld. Het theoretische en praktische deel van de accountantsopleiding is nu namelijk los van elkaar georganiseerd.
Het integreren en de opleiding voor studenten studeerbaar en aantrekkelijk maken ziet CEA als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Er zijn al geruime tijd verschillende pilots op dat gebied. “Zo leren wij wat de effecten zijn qua leren en rendement en tegen welke knelpunten onderwijsinstellingen en stagebureaus aanlopen,” volgens Van Oldeniel. “Het geeft ons input in hoe CEA, de beroepsorganisatie NBA en Raad voor de Praktijkopleidingen (RPO) hierbij kunnen faciliteren en de knelpunten helpen oplossen.”
Van vakken naar thema’s
CEA ordent de geïntegreerde eindtermen rondom thema’s en laat de vakgerichte benadering los. Dit is een fundamentele verandering. Het betekent een omslag voor een opleiding voor onderwijs en toetsing. Van Oldeniel: “De opleiders zijn overigens niet verplicht om hun verschillende programma’s thematisch in te richten. Vakgericht blijft mogelijk. Met deze wijziging willen wij wel de integratie zoveel mogelijk stimuleren.” CEA is mede op basis van de uitgevoerde consultatie tot een thematische insteek gekomen die voor de oriëntatie Accountancy-MKB de ‘levenscyclus’ van een organisatie volgt en voor de oriëntatie Assurance de controlecyclus.
Bij de thema’s houdt CEA rekening met de wens om de thema’s toekomstbestendig en adaptief te ontwerpen. Dit is met het oog op de diverse werkomgevingen van een student en de ontwikkelingen in het beroep. Dit leidt tot de volgende indeling in thema’s:
| Thema's Assurance | Thema's Accountancy-MKB |
| Controlevraag en opdrachtformulering | Start |
| Risicoanalyse en controleplanning | Groei |
| Onderzoek interne beheersing | Volwassenheid en consolidatie |
| Jaareindecontrole | Bedrijfsoverdracht of liquidatie |
| Overige Assurance opdrachten |
Tabel: thema's per oriëntatie voor de eindtermen van de accountantsopleiding
In de herziene eindtermen worden per thema de beroepsactiviteiten, vereiste vakkennis en de relevante competenties uitgewerkt. Zo is navolgbaar hoe de herziene eindtermen aansluiten op de wet- en regelgeving en het NBA beroepsprofiel.
Minder detail, minder eindtermen
“Met de geïntegreerde set eindtermen rondom thema’s streven wij ernaar het aantal eindtermen te verminderen,” deelt Coen Bongers, secretaris van CEA. “Daarbij is onze focus om de herziene eindtermen op minder detailniveau te beschrijven. Wij willen beschrijven wat een student moet kennen, kunnen, begrijpen en toepassen aan het eind van een opleidingstraject. Hoe dat gerealiseerd wordt is aan het onderwijs- en werkveld. Zij geven hier vervolgens invulling aan met hun onderwijs- en toetsprogramma’s.”
Opleiders willen wel dat de herziene eindtermen voldoende duidelijk blijven over de inhoud en de normering. Het gewenste eindniveau moet meetbaar zijn zodat helder is hoe iemand zich kwalificeert als startbekwame accountant.
Meten is weten
CEA geeft daarom strategische kaders mee voor de kwaliteit van onderwijs en toetsing. Het moet voor studenten helder zijn hoe hoog de lat ligt en hoe ze er kunnen komen. CEA werkt de gehele normering van de accountantsopleiding (theorie en praktijk) nog concreet verder uit. Er komen geen normen meer per vakgebied zoals in de huidige eindtermen. “Verder willen wij de doorstroom verbeteren. Het moet voor studenten transparant zijn wat het bijvoorbeeld betekent als ze van oriëntatie willen veranderen. Bovendien wil je ze niet confronteren met onnodige deficiënties wanneer ze willen doorstromen naar de volgende fase in hun opleidingstraject,” aldus Bongers.
Volgende stappen
CEA heeft haar raamwerk gereed en de voorbereidingen voor de volgende fase van de herziening zijn in volle gang. Nu de NBA het beroepsprofiel heeft herijkt kan vaart gemaakt worden. Na de zomer start CEA met het uitwerken van de eindtermen op basis van de werkzaamheden voor de twee opleidingsoriëntaties in het beroepsprofiel. De herziene eindtermen verwacht CEA in het najaar van 2026 te publiceren. In de tussentijd worden de concept eindtermen vanuit verschillende invalshoeken getoetst om relevante kennis en vaardigheden te borgen en opleiders mee te nemen in de veranderingen.
CEA deelt binnenkort meer over de organisatie en planning van de volgende fase op haar themapagina Herziening Eindtermen. Volg CEA op LinkedIn om van de laatste updates op de hoogte te blijven.