CEA zet in op een toekomstbestendige accountantsopleiding

De Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA) kijkt in haar jaarverslag 2022 traditiegetrouw niet alleen terug op afgelopen jaar, maar werpt daarin ook de blik vooruit. Dat moet ook, met de studeerbaarheid van accountantsopleidingen als doorlopend thema. Zonder voldoende oog en oor voor die studeerbaarheid zal het toekomstig animo voor de opleidingen onherroepelijk verschralen. Omwille van een duurzaam accountantsberoep wil CEA in 2023 oplossingen, al dan niet in de vorm van quick wins of pilots, starten.

Stip aan de Horizon

CEA zoekt naar concrete oplossingen. Dit blijkt uit het eind januari jl. gepubliceerde rapport ‘Stip aan de horizon’, waarin CEA en de Raad voor de Praktijkopleidingen (RPO) van de NBA hebben gewerkt aan de contouren voor een toekomstbestendige, aantrekkelijke en studeerbare opleiding. Meer dan 70 docenten, hoogleraren, opleidingsverantwoordelijken, praktijkbegeleiders, beoordelaars, examinatoren, studenten en HR-functionarissen hebben hieraan bijgedragen. Studenten en young professionals ervaren op dit moment een mismatch tussen het theorie- en praktijkdeel van hun opleiding. Zij vragen zich nadrukkelijk af hoe studeerbaar hun opleiding nog is, in combinatie met de hoge werkdruk. Daarnaast vinden studenten en young professionals dat ontwikkelingen in de beroepspraktijk (te veel) neigen naar een compliance-achtige benadering van de controlewerkzaamheden. Voor CEA en de RPO zijn dat belangrijke signalen, die om een (re)actie vragen. Daarom spreekt CEA in het jaarverslag 2022 ook de wens uit om nog meer (externe) deskundigen, studenten en young professionals te betrekken bij haar oordeelsvorming over de toekomstige vormgeving van het beroep. En doet zij een oproep aan alle betrokkenen om voorstellen voor innovatie van onderwijs en toetsing te starten. CEA zal deze voorstellen ruimhartig faciliteren en de effecten betrekken bij de herziening van de eindtermen.  

Evaluatie eindtermen

In 2022 vond een uitgebreide evaluatie plaats van de eindtermen. Daaruit blijkt dat de beoogde doelstellingen van de in 2016 hervormde eindtermen grotendeels zijn gerealiseerd. Zo sluiten de opleidingen nu beter aan op de diverse werkpraktijk en ook het theorie- en praktijkdeel van de opleiding sluiten beter op elkaar aan. Het conceptueel vermogen van aankomend accountants is versterkt. Twee belangrijke inhoudelijke aandachtspunten daarbij zijn de praktische toepassing van de IT-vaardigheden in de praktijk(opleiding) en het omgaan met ethische dilemma’s en conflicten. Die vaardigheden leer je als aankomend accountant immers vooral in de praktijk. Het rapport ‘Stip aan de horizon’ en de bevindingen van de evaluatie van de eindtermen vormen samen waardevolle input voor de geplande herziening van de eindtermen in het jaar 2025.

Duurzaamheid: evolutie of revolutie?

Fraude, IT en continuïteit en duurzaamheid zijn de belangrijkste inhoudelijke thema’s voor de accountantsopleidingen en daarmee ook voor het toezicht door CEA. Eén thema springt er daarbij op dit moment uit: duurzaamheid. Met betrekking tot dit thema (tevens verplicht PE-onderwerp in 2023) is er bij de opleidingen een nulmeting uitgevoerd naar de verwerking hiervan in het huidige curriculum. Ook hebben de opleidingen hun plannen hierover voor de nabije toekomst toegelicht. De uitkomsten van de nulmeting onder RA-opleidingen lopen langs twee lijnen. Sommige opleidingen zien de huidige ontwikkeling als een evolutie, gestimuleerd door inwerkingtreding van de CSRD, bewegingen in de keten en de veranderende perceptie van consumenten en bedrijven, waardoor het accent steeds meer opschuift naar niet-financiële informatie. Andere opleidingen vinden de huidige ontwikkelingen juist revolutionair, omdat het vraagt om een andere manier van denken, die ook grote impact gaat hebben op het accountantsberoep en de -opleidingen. De opleidingen komen in ieder geval wel tot een eensgezinde constatering: het thema duurzaamheid is complex, omdat het nog een ‘bewegend, multidimensionaal doel’ is. CEA zal de inbedding van het thema duurzaamheid in het curriculum van de opleidingen de komende jaren monitoren en good practices delen.

Wob-verzoeken, lustrumconferentie en benoemingen

Voor CEA gaat het jaar 2022 de boeken in als een jaar waarin veel capaciteit is ingezet voor het afhandelen van een reeks onvoorziene Wob- en AVG-verzoeken. Het is echter ook het jaar waarin het 15-jarig lustrum van CEA werd gevierd en het jaar waarin de accountantsopleidingen nagenoeg geen hinder meer ondervonden van de coronamaatregelen. Voor de secretaris van CEA, Jan-Paul Leerentveld RA, was het zijn laatste volle jaar als secretaris bij CEA; hij wordt per 1 mei opgevolgd door drs. Coen Bongers. Verder heeft op 1 januari 2023 mr. Ineke van Oldeniel de voorzittershamer van drs. Willem te Beest overgenomen.

CEA levert een actieve bijdrage aan de kwaliteit van accountantsopleidingen. Dat doen we door vanuit wet- en regelgeving, actuele ontwikkelingen en maatschappelijke verwachtingen eindtermen te formuleren en risicogestuurd toezicht te houden op alle accountantsopleidingen. Zo borgen we de kwaliteit van startbekwame accountants, waarbij we streven naar praktijkgerichte, studeerbare, innovatieve en attractieve opleidingen. Wij willen daarin helder, zorgvuldig, doortastend en verbindend zijn.