Het onderwerp toetsing kwam niet uit de lucht vallen. Het rapport ‘Stip aan de horizon’ identificeert het traditionele model van onderwijs en toetsing als een van de knelpunten. Juist daarom is het van belang om de peilstok in de huidige wijze van toetsen te steken. Hoe kijken de opleidingen met de oriëntatie Accountancy-MKB terug op de veranderingen die ze hebben doorgevoerd? Wat is hun visie nu op toetsing? Maar ook: op welke wijze innoveren zij op dat gebied? Is dat vooral inhoudelijk of meer technisch van aard en wat zijn de argumenten daarbij?
Kleinschaligheid noodt tot samenwerking
De beleidsgesprekken van dit jaar boden de nieuwe voorzitter en secretaris een goede gelegenheid om de Accountancy-MKB opleidingen te leren kennen. Een aantal dingen vielen hen en de commissie op. De opleidingen slagen erin om theorie en praktijk te integreren in het curriculum en toetsprogramma. Dit komt onder andere door het gebruik van beroepsproducten. Wel blijven de opleidingen kampen met een dalende instroom, zowel voor de bachelor als de postbachelor. CEA deelt de zorgen hierom met het onderwijsveld en blijft dit daarom goed volgen.
Wat voorzitter Ineke van Oldeniel verder opviel is de kleinschaligheid bij Accountancy-MKB opleidingen: “Persoonlijk contact en aandacht voor de student is hierdoor vanzelfsprekend. Alleen kan de kleinschaligheid ook de slagkracht in innovatie belemmeren.” Of dat zo daadwerkelijk is, bepalen in grote mate de kartrekker of kartrekkers binnen de opleiding. Als zij veel veranderkracht hebben en daar draagvlak voor weten te realiseren is binnen hun organisatie veel mogelijk. CEA vindt het daarom positief dat de Accountancy-MKB opleidingen samenwerken op dat gebied. Dit kan innovatie stimuleren. Na de eindtermen van 2016 sloegen de opleidingen in verschillende verbanden de handen ineen om deze te vertalen in een nieuw curriculum en toetsprogramma. Vandaag de dag werken AC-Scholenoverleg en VAAC samen in het ontwikkelen, afnemen en beoordelen van toetsen. Dit zorgt ervoor dat de opleidingen niet op eigen houtje hun examens hoeven te ontwikkelen en in hun evaluaties en reflecties hierop van elkaar kunnen leren.
(tekst gaat door onder afbeelding)
Integratie theorie en praktijk door toetsing
De opleidingen presenteerden aan CEA hun visie op toetsen en beoordelen. Hoe steekt het toetsprogramma in elkaar? Welke verschillende toetsvormen past een opleiding toe? En wat betekent dit voor de kwaliteitsborging? Verschillende innovaties op dat gebied passeerden de revue. Wat de commissie opviel is dat de Accountancy-MKB opleidingen door een praktijkgerichte, pragmatische bril kijken; de focus ligt op het toepassen van kennis op een praktijksituatie en wordt daarmee ingebed op conceptueel niveau. Studenten moeten aan de slag met authentieke beroepstaken, die een beroep doen op vereiste kennis, vaardigheden en gedrag. De student laat zien hoe hij/zij tot zelfstandige oordeelsvorming komt en een klant adviseert. Alle opleidingen maken om die reden actief gebruik van beroepsproducten die de student (meestal) bij de klant uitvoert, zoals een samenstelopdracht, een bedrijfsoverdracht of strategische analyses. Voor de opleidingen snijdt het mes hier aan twee kanten. Werken met deze beroepsproducten bevordert hun contact met het werkveld. Dat is belangrijk omdat opleidingen zo voldoende voeling houden met wat er leeft in de beroepspraktijk. Dit bepaalt vervolgens wat een plek in het curriculum en toetsprogramma verdient.
Toekomstige innovaties
Het algemene beeld van de serie beleidsgesprekken is daarmee positief, constateert CEA. Er is ook ruimte voor verbetering. Zo lijken opleidingen nog wat afwachtend waar het gaat om de toekomst. CEA heeft de Accountancy-MKB opleidingen meegegeven hun visie op toetsing aan te scherpen en verder te innoveren. Hopelijk ontstaat, mede door het rapport van de kwartiermakers toekomst accountancy en Expertgroep een drive om hierin verdere stappen te zetten.
De opleidingen mogen ook het onderwerp duurzaamheid wat hoger op de agenda zetten. De CSRD mag namelijk vooralsnog vooral de grote bedrijven ‘raken’, het is wel belangrijk dat de mkb-accountant zijn mkb-klanten hier al tijdig op voorbereidt. Dit impliceert dat duurzaamheid (prominenter) mag worden meegenomen in het curriculum. Het onderwerp biedt de opleidingen ook de mogelijkheid om qua toetsing te vernieuwen. Coen Bongers (secretaris CEA): “Wij kijken als commissie positief terug op deze gesprekscyclus. Tegen alle opleidingen zou ik willen zeggen: jullie hebben veel in je mars. Dat zie ik écht. En ook op het gebied van duurzaamheid kunnen jullie prachtig innoveren. Ik verwacht dan ook dat we dat in de komende jaren gaan zien.”